کد مطلب:21128 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:7

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

مفهوم شهوت را گسترده تر از دريافت عامه بيان فرماييد؟

در زبان فارسي از نظر لغت، شهوت به معناي ميل شديد است. بويژه ميل جنسي را نيز شهوت گويند. (1)

در لغت عرب، شهوت به معناي خواستة دل، ميل جنسي، آرزو و ميل به غذاي خوب و خوشمزه را گويند. (2)

در نظام آفرينش انسان همواره مياندو نيروي شهوت و عقل قرار دارد، با نيروي شهوت حرص دارد هر چه بيشتر از لذات زودگذر حيواني از قبيل خوردن غذا، اعمال نيروي غريزه جنسي، غلبه بر ديگران و نظائر اينها بهره مند گردد و با نيروي عقل علاقه شديدي براي كسب علوم و انجام كارهاي نيك و امور پسنديده دارد. (3)

سرشت آدمي به گونه است كه گرايش به سوي اموري را دار دكه لذت آفرينند. اين لذات بر دو قسمند:

1ـ لذات محسوس و مادي كه از راه چشيدن، لمس كردن، بوييدن، شنيدن و ديدن حاصل مي گردد. اين نوع لذات از جنبه ي تمايل حيواني انسان سرچشمه مي گيرد.

2ـ لذات معنوي كه از طريق كسب دانش و انجام كارهاي نيك براي انسان حاصل مي گردد.

از آنجائيكه لذات مادي زودتر در آدمي پديد مي آيد به گونه اي كه پيش از تولد ابراز آن در انسان تعبيه شده، به مجرد تولد، اين نوع لذات مي توانند احساس شوند، از اينروست كه لذات مادي بر انسان عالب اند، و از آنجايي كه درك لذات معنوي با خردورزي و عقل مداري انسان همراه است، لذا درك چنين لذاتي نيازمند سعي و تلاش و مجاهده انسان است. به همين جهت اكثر انسان ها از آنچه كه عقل مي پسندد كراهت دارند و به چيزهايي كه هواي نفسشان تمايل دارد، علاقه بيشتري ابراز مي دارند.

پيامبر (ص) مي فرمايند: بهشت با دشواريها و اموري كه ناخوش آيند نفس است احاطه شده و جهنم با شهوات (4)

امام علي (ع) هواپرستي را دشمن عقل معرفي مي كند. (5)

از اين رو مبارزه با هواي نفس كه به آن تأكيد فراوان شده در واقع مبارزه با شهوات يعني خواسته ها و ميل شديد به امور مادي است كه در صورت رها و يله شدن اين خواسته ها، سقوط و هلاكت انسان را در پي خواهد داشت. اما چنانچه كنترل گردند و هر يك در مسير صحيح و مطلوب خود و مطابق موازين عقل و شرع برآورده گردند، موجبات كمال انسان را فراهم خواهند ساخت.







تكميل و ارسال فرم نظر سنجي موجب تكامل و پويايي كارماست.



منابع و مآخذ :

1ـ فرهنگ فارسي امروز، غلامحسين صدر افشار، ص747، ماده شهوت

2ـ فرهنگ ابجدي عربي ـ فارسي، ص538، ماده الشهوه، استاد رضا مهيار

3ـ فلسفه آفرينش انسان و سعادت او، استاد زين العابدين قرباني، ص37 و 38

4ـ همان منبع

5ـ غرر الحكم، جملة 265 به نقل از تفسير نمونه، ج 15، ص105